Border Collie to rasa ogólnie uznawana za rasę zdrową. Mogą jednak wystąpić choroby genetyczne, których można uniknąć wykonując badania i świadome łączenie danej suki hodowlanej z reproduktorem. Badania są dobrowolne i to od hodowcy zależy na jakie choroby przebada swoje stado. Może dzięki temu uninkąć połączenia dwóch osobników będących nosicielami tej samej choroby. Więcej na temat dziedziczenia w zakładce ” Genetyka”.
Chciałabym się skupić na krótkim opisie podstawowych chorób genetycznych
CEA – Anomalia oczu collie (Collie Eye Anomaly) – wrodzona, dziedziczna choroba oczu, dotykająca siatkówkę i naczyniówkę oka. Może powodować niedowidzenie a nawet ślepotę.
TNS – Zespół Uwięźniętych Neutrofilów (Trapped Neutrophil Syndrome) – wrodzony, dziedziczny brak odporności psów.
IGS – Zespół Imerslund-Grasbecka – zaburzenie wchłaniania jelitowego kobalaminy u border collie. Zaburzenie to jest typem zaburzenia metabolicznego. Charakteryzuje się nieprawidłowym rozwojem, neutropenią, zmniejszeniem stężenia kobalaminy i anemią nieodwracalną. Inne symptomy obejmują chroniczną utratę apetytu, megaloblastyczne zmiany w szpiku kostnym, kwasicę metylomalonową oraz homocysteinemię. Choroba ujawnia się do około 12 tygodnia życia szczeniaka.
SN – Neuropatia czuciowa Border Collie – Neuropatia czuciowa jest wrodzonym postępującym zaburzeniem neurologicznym dotyczącą nerwów obwodowych. Obwodowy układ nerwowy jest odpowiedzialny za uczucie czucia w skórze i kontrolę mięśni. Choroba nerwów czuciowych powoduje neuropatię czuciową. Neuropatię czuciową można podzielić na dwie grupy, odziedziczone lub nabyte w wyniku procesów chorobowych lub urazów. Dziedziczna neuropatia czuciowa jest rzadkim zaburzeniem, ale została zgłoszona w kilku krajach na całym świecie.
CL(NCL5) – Lipofuscynoza Ceroidowa (NEURONAL CEROID LIPOFUSCINOSIS) – rzadka, genetycznie uwarunkowana choroba metaboliczna, dziedziczona w sposób autosomalny recesywny. Atakuje przede wszystkim neurony mózgu. Wywołuje szereg niepokojących zmian psychicznych oraz dysfunkcji motorycznych, uszkadza nieodwracalnie wzrok i prowadzi do śmierci.
MDR1 – uszkodzenie białka transportowego MDR1 (Multidrug-Resistenz Transporter) – nadwrażliwość na niektóre leki: Lista niebezpiecznych leków:
Środki odrobaczające: Ivermectin , Selamectin, Moxidectin, Doramectine, Abamectine, Milbemycine
Leki nasercowe: Digoxin, Quinidine, Digitoxine, Diltiazem, V érapamil
Gastrologiczne: Loperamid, Domperidon, Cimetidine, Ondansetron, Immodium, Loperal
Preparaty immunosupresyjne.: Cyclosporin A,Tacrolimus
Sterydy: Dexamethasone, Hydrocortisone
Leki onkologiczne: Doxorubicine, Paclitaxel, Vincristine, Vimblastine, Dactinomicine, Mitoxantrone
Narkotyki: Morfina
Antybiotyki: Erythromycin, Grepafloxacin, Sparfloxacine
Środki przeciw-drgawkowe: Fenytoina
Środki hormonalne: Oestradiol Moze się zdarzyć że przed podaniem leku lek wet zapyta czy pies ma badanie na MDR1
RS Raine Syndrome – zwany także dysplazją kostną, charakteryzuje się anomaliami czaszkowo- twarzowymi.
GG ( jaskra)- uszkodzenie nerwu wzrokowego.
Hip laxity 1, Hip laxity 2 – Wiotkość stawu biodrowego. Jest częstym zaburzeniem u psów. Choroba ma wieloczynnikowe pochodzenie, co oznacza, że objawy są połączeniem czynników genetycznych, jak również środowiska. Hip Laxity ma dwie główne cechy:
• Wiotkość: Można to zdefiniować przez „nienormalną swobodę ruchu kości w stawie biodrowym”. W rezultacie biodro jest mniej stabilne w porównaniu ze zdrowymi psami.
• Skostnienie i formowanie się kości. U młodszych psów można spowolnić normalny proces tworzenia kości. Zarówno wiotkość jak i kostnienie powodują rozwój artrozy, gdy psy dojrzewają. Psy, które są najbardziej dotknięte, mogą mieć objawy już po kilku miesiącach życia. U innych chorych psów rozwija się artroza w późniejszym wieku.
HUU – Dziedziczna hiperurykururia – to mutacja genetyczna powodująca metabolizowanie odpadów w postaci kwasu moczowego w moczu. Kwas moczowy tworzy twarde kamienie w pęcherzu, powodując ból i stan zapalny, gdy kamień porusza się przez drogi moczowe.
DM – Meliopatia zwyrodnieniowa – choroba atakuje białą tkankę rdzenia kręgowego i jest uważana za psi odpowiednik stwardnienia zanikowego bocznego (choroba Lou Gehriga) występującego u ludzi. Średni wiek zachorowania psów z mielopatią zwyrodnieniową wynosi około 9 lat.
MH – Złośliwa hipertemia – jest wrodzonym zaburzeniem mięśni szkieletowych charakteryzującym się hiperkarbinią, rabdomiolizą, uogólnionym przykurczem mięśni szkieletowych, arytmią serca i niewydolnością nerek, która rozwija się po wystawieniu na działanie sukcynylocholiny lub lotnych środków znieczulających. Specyficzne interwencje, w tym stosowanie antagonisty kanału wapniowego, dantrolenu, skutecznie odwracają objawy zespołu MH.
PLL – Primary Lens Luxation – dziedziczna nieprawidłowość oczu. Charakteryzuje się dyslokacją soczewki w oku z powodu pękania więzadeł, które utrzymują soczewkę na miejscu. Wiek zachorowania jest zmienny w zależności od tego, czy pies ma jedną lub dwie kopie mutacji, ale choroba objawia się w wieku między 2 do 8 lat nagłym podrażnieniem oka. Objawy obejmują nadmierne mruganie, mrużenie i łzawienie oka. Jeśli leczenie nie nastąpi natychmiast, przemieszczenie soczewki może prowadzić do jaskry i utraty wzroku.
Cystinuria II -A – to autosomalne zaburzenie recesywne, które wpływa na zdolność psa do filtrowania cystyny z moczem, co prowadzi do powstawania kamieni w przewodzie moczowym i rozwoju stanu zapalnego oraz zablokowania cewki moczowej. Choroba ta częściej dotyka samców, ze względu na długą, wąską cewkę moczową. Suki wykazują objawy znacznie rzadziej i mogą być całkowicie bezobjawowe.
Dysplazja stawu biodrowego HD (hip dysplasia) ogólnie mówiąc są to nieprawidłowości w budowie panewki stawowej – niedopasowanie kształtu głowy kości udowej do panewki stawu biodrowego (luzy w stawie), zbyt płytka panewka, nieprawidłowy kształt głowy kości udowej; powodujące w większym lub mniejszym stopniu kulawizny i ból, w zależności od stopnia zaawansowania ograniczające sprawność psa lub wymagające leczenia. Wyniki:
HD A – biodra doskonałe, wolne od dysplazji
HD B – biodra poprawne, wolne od dysplazji
HD C – lekka (nieznaczna) dysplazja
HD D – umiarkowana (średnia) dysplazja
HD E – ciężka dysplazja
Dysplazja stawu łokciowego ED (elbow dysplasia) termin dysplazja łokciowa jest używany do opisania grupy schorzeń stawu łokciowego spowodowanych zaburzeniami rozwojowymi Wyniki:
ED 0/0 – łokcie prawidłowe, wolne od dysplazji
ED 1/1 – lekka dysplazja
ED 2/2 – średnia dysplazja
ED 3/3 – ciężka dysplazja
Powyżej opisałam część chorób genetycznych. Mogą wystąpić również wady ( choroby) nabyte oraz wrodzone.
Epilepsja u psa, ma często charakter nabyty i może być następstwem wielu schorzeń. Spotkałam się ostatnio w poczekalni z przypadkiem yorka,który od 2 dni miał padaczkę a od jakiegoś czasu był leczony na niewydolność nerek ( przestawały już pracować).
Dysplazja również należy do możliwych chorób nabytych jeśli pies od małego jest niewłaściwie prowadzony. Właściciel się cieszy gdy 4 miesięczny szczeniak pięknie łapie piłkę lub freesbe w locie ,skacze przez przeszkody, ma długie spacery,ale nie zdaje sobie sprawy z następstw tych czynów.
Wady wrodzone. Należy do nich ektopia moczowodów i wady nerek. Hodowca często nie wie ( lecz może podejrzewać) w momencie wydania szczeniaka o tym,że ma taką wadę. Często mimowolne popuszczenie moczu tłumaczone jest tym, że minie samo. I tak też bywa. Wada opisana powyżej może być zdiagnozowana jedynie przez badanie TK. Natomiast nerki można już „podejrzeć”w badaniu USG.